لبنیات به محصولات مختلفی از جمله شیر تازه، ماست، پنیر، کره، شیر خشک (مثل شیر خشک بدون چربی و شیر خشک کامل)، و محصولات خاصی مانند پنیرهای پروسس و شیر تخمیر شده تقسیم می‌شود. هر یک از این محصولات به طور متفاوتی پردازش می‌شوند و در بسته‌بندی‌های متنوع به بازارهای مختلف صادر می‌شوند.
در سال‌های اخیر، بازار جهانی لبنیات رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. بر اساس گزارش‌ها، صادرات جهانی لبنیات شامل شیر خشک، پنیر، کره و محصولات شیر مایع در سال 2023 با چالش‌هایی همچون تقاضای ضعیف‌تر در برخی از بازارها و رقابت شدیدتر مواجه بوده است. با این حال، برخی محصولات مانند پروتئین‌های خاص و شیر تغلیظ شده افزایش در صادرات را تجربه کرده‌اند.
از نظر آمار، بازار جهانی لبنیات شاهد تغییرات متعددی بوده است. به عنوان مثال، صادرات شیر خشک بدون چربی از آمریکا به دلیل تقاضای قوی از مکزیک افزایش داشته است، در حالی که صادرات پنیر به بازارهایی مانند ژاپن و کره کاهش یافته است. این نوسانات نشان‌دهنده اهمیت شرایط اقتصادی و رقابت‌های جهانی در بازار لبنیات است.
برترین صادرکنندگان لبنیات در جهان
نیوزیلند، اتحادیه اروپا (EU)، و ایالات متحده به عنوان برترین صادرکنندگان لبنیات در جهان شناخته می‌شوند. نیوزیلند به دلیل تولید بالای شیر و فرآورده‌های لبنی مانند شیر خشک و کره، یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان جهانی است. اتحادیه اروپا نیز با تولید و صادرات محصولات لبنی متنوع مانند پنیر و کره، به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی مطرح است.
اتحادیه اروپا به دلیل تنوع تولید و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان محصولات لبنی به کشورهای مختلف است. کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، و هلند نقش‌های کلیدی در این صادرات دارند. همچنین، آمریکا با وجود کاهش صادرات در برخی بخش‌ها، همچنان یکی از بزرگترین صادرکنندگان شیر خشک بدون چربی و پنیر است.
این کشورها با چالش‌هایی همچون تغییرات آب و هوایی، سیاست‌های تجاری و تقاضای جهانی روبه‌رو هستند. رقابت میان این صادرکنندگان برای تسلط بر بازارهای نوظهور مانند چین و کشورهای جنوب شرق آسیا همچنان ادامه دارد، جایی که رشد تقاضا به دلیل افزایش درآمد و تغییر در الگوهای مصرف غذایی مشاهده می‌شود.
صادرات لبنیات از ایران به سایر کشورها
ایران لبنیات خود را به کشورهای مختلفی صادر می‌کند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عراق، امارات متحده عربی، بحرین، قزاقستان، ژاپن، ترکمنستان، تایلند و پاکستان اشاره کرد. در سه ماه اول سال 2024، بیش از 20,000 تن محصولات لبنی از استان مازندران به این کشورها صادر شده است که ارزشی حدود 28.63 میلیون دلار دارد. این صادرات شامل محصولات مختلفی از جمله شیر، ماست، پنیر و کره می‌شود که به کشورهای همسایه و آسیایی ارسال می‌گردد.
در این دوره، میزان صادرات لبنیات ایران به‌ویژه در استان‌های شمالی کشور مانند مازندران افزایش یافته است. به‌عنوان مثال، گمرک مازندران در این سه ماه در میان 56 گمرک فعال کشور، رتبه دوم را در صادرات محصولات لبنی از نظر وزن به‌دست آورده است. این رشد در صادرات نشان‌دهنده تقاضای بالا برای محصولات لبنی ایرانی در بازارهای منطقه‌ای است.
از نظر سودآوری، صادرات محصولات لبنی برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق و امارات متحده عربی معمولاً سود بالایی را به‌همراه دارد، چرا که این کشورها به دلیل تقاضای بالای خود برای محصولات لبنی و روابط تجاری نزدیک با ایران، از مشتریان عمده‌ی لبنیات ایرانی محسوب می‌شوند. همچنین، دسترسی آسان و هزینه‌های حمل و نقل کمتر نیز به افزایش سود این تجارت کمک می‌کند.
صادرات لبنیات از ایران به دبی امارات
در سال‌های اخیر، ایران بخش قابل توجهی از محصولات لبنی خود را به امارات متحده عربی و به‌ویژه دبی صادر کرده است. در سه ماه اول سال 2024، امارات یکی از بازارهای اصلی صادرات لبنیات ایران بوده و محصولات متنوعی از جمله ماست، پنیر و شیر به این کشور ارسال شده‌اند. امارات به‌طور خاص برای محصولات لبنی ایران، به‌عنوان یکی از بازارهای پایدار و مهم محسوب می‌شود، چرا که تقاضای بالایی برای این نوع محصولات دارد.
مهم‌ترین نوع لبنیات صادراتی ایران به امارات، شامل پنیر و ماست می‌شود که به دلیل کیفیت بالا و قیمت رقابتی، از محبوبیت خاصی در این بازار برخوردار هستند. علاوه بر این، تقاضا برای محصولات لبنی تازه و با کیفیت در امارات بسیار زیاد است، که ایران توانسته با توجه به تولید محلی و دسترسی سریع به بازار، از این فرصت به خوبی استفاده کند.
ارزش صادرات لبنیات از ایران به امارات در چند سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. این افزایش ارزش و حجم صادرات، نشان‌دهنده‌ی بهبود روابط تجاری بین ایران و امارات و همچنین تقاضای پایدار و رو به رشد این کشور برای محصولات لبنی با کیفیت است. به‌طور کلی، صادرات لبنیات از ایران به امارات به دلیل تقاضای بالا و قیمت مناسب، به‌عنوان یک فرصت تجاری پرسود برای ایران در نظر گرفته می‌شود.
همچنین در سال های اخیر صادرات حبوبات به امارات و صادرات صیفی جات به امارات با افزایش چشمگیری مواجه بوده است.
